Nisan ayında meydana getirilen kanun değişikliklerinin yürürlük zamanı 1 Ekim olarak belirlendiğinden, bugünden itibaren tüketici haklarının arttığı, fena niyetli satıcılar tarafınca ‘kandırılma, aldatılma, ayıplı mal ve hizmet satışı’ karşısında korunma zırhının arttığı bir dönem başladı. İşte bugün itibarıyla yürürlüğe giren ve tüketicinin korunmasını elde eden hükümler maddeler halinde şöyleki:
1- Tüketicinin çeşitli nedenlerle borcunu zamanında ödeyemeyerek temerrüde düşmesi durumunda satıcı ‘sözleşmemiz bu şekilde’ diyerek kalan borcun tamamını isteyemeyecek. Bunu isteyebilmesi için tüketiciye olan tüm taahhütlerin yerine getirilmesinin yanı sıra sözleşmede yer edinen bedelin minimum onda birini ödememesi gerekecek.
2- Aslına bakarsan tüketici, kullandığı krediden hiçbir gerekçe göstermeksizin, ceza ödemeksizin 14 gün içinde cayma hakkına haiz. Sadece 14 gün içinde kredi borcunun tamamını erken öderse finans kuruluşuna bildirimde bulunması da gerekmeyecek.
FAİZ ARTIŞI HEMEN UYGULANAMAZ
3- Tüketicilere verilen kredi kartı, kredili mevduat hesabı şeklinde belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde değişken faiz uygulanıyor. Yeni dönemde bankalar, finans kuruluşları, faiz oranlarının artışını gerekçe gösterip, faiz artışını anında borca yansıtamayacak. Bu tür artışlarda tüketiciye 30 gün evvelinde yazılı olarak bildirim yapılacak. Bu bildirimde, yeni faiz oranının yürürlüğe girmesinden sonrasında yapılacak ödemelerin tutarı, sayısı ile aralıklarının değişmesine ilişkin ayrıntılar yer alacak. Yeni faiz oranı geriye dönük uygulanamayacak. Tüketici, bildirim tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde borcun tamamını öderse faiz artışından etkilenmeyecek. Faiz indirimleri ise tüketicinin ödemelerine derhal yansıtılacak.
4- Tüketicinin, yazılı yada kalıcı veri saklayıcısı vasıtasıyla açık talebi olmaksızın kredi bağlantılı sigorta yaptırılamayacak. Tüketicinin istediği sigorta şirketinden sağlamış olduğu güvence, kredi veren tarafınca kabul edilmek zorunda olacak. Tüketici kredisi, konut kredisi kullanımı ek hesap açma, otomatik ödeme talimatı, finteks üyeliği şeklinde ürün ya da hizmetlerin alımı şartına bağlanamayacak.
30 GÜNDE GELMEYEN SİPARİŞ FESİH NEDENİ
5- İnternet üstünden alışverişlerde şu demek oluyor ki mesafeli sözleşmelerde tüketiciye siparişinin 30 gün içinde ulaşmaması durumunda, tüketici sözleşmeyi feshedebilecek.
İNTERNET SİTELERİNE YENİ SORUMLULUK
6- Tüketicinin çeşitli şirketlerden hizmet yada ürün almasını elde eden web siteleri, ilk olarak tüketicinin talep ve bildirimlerini iletip, takip etmelerini sağlayacak ve kesintisiz hizmet verecek bir sistemi devreye sokacaklar. Ek olarak satılan ürün ve hizmetlerle ilgili tüketicinin önden bilgilendirilmesi, kayıtlarının tutulmasından, sözleşmeye aykırı davranan satıcıların her bir işleminden, ürünlerin tesliminden; promosyonlu, hediyeli kampanyalarda verilen taahhütlerin yerine getirilmesinden, reklamlardaki bilgilerle ön bilgilendirmedeki hususların uyumlu olmasından görevli kılındılar.
YENİLENEN TABLETLER TELEFONLAR
7- Bugün itibarıyla, telefon, tablet, bilgisayar, minik ev aletleri şeklinde donanım, yazılım yada fiziki özelliklerinde iyileştirme yapılarak ‘yetkilendirilmiş satıcılar’ vasıtasıyla yeniden satışa sunulan kullanılmış mallar, için tüketiciye asgari 1 yıl güvence verilecek. Yenileme yetki belgesi olmaksızın yenileme yapanlara, 500 bin lira ceza uygulanacak.
ÖZEL SERVİSE 5 BİN LİRA CEZA
8- Ilk olarak herhangi bir üretici ya da ithalatçıya bağlı olmayan servis istasyonları, tüketicinin her türlü mecrada, dükkanda, arama motoru ilanında, kolaylıkla göreceği ve okuyabileceği şekilde ‘Hususi Servis’ ibaresi kullanacak. Bu hükme uymayan servislere, 5 bin lira para cezası kesilecek.
9- Satış Sonrası Servis Hizmetleri Yönetmeliğine bakılırsa cep telefonları, modemler, bilgisayarlar, tabletler, yazıcılar, oyun konsolları, gerilim aletleri, işitme cihazları, mama sandalyeleri, oto koltukları şeklinde ürünler için kullanım ömrü 5 yıl; radyolar, televizyonlar, otomobiller, kamyonetler, tekerlekli sandalyeler, engelliler için akülü araçlar, klimalar, kombiler, şofbenler, su arıtma cihazları, duşakabinler, klozetler için 10 yıl; güneş enerjisi ısıtma sistemleri için 7 yıl olarak belirlenmiş durumda. 1 Ekim’den itibaren satıcılar, hizmet sağlayıcılar satış sonrasında ürünlerin kullanım ömrü içinde yedek parçalarını bulundurmazlar ise tüketicilerin kendilerinden tazminat isteme hakkı doğan oldu.
ÜST SINIR 30 BİN LİRA
10- Tüketicinin en kolay hak arama yolu olan tüketici yargıcı heyetlerine daha oldukca sayıda ürün ve hizmet şikâyet edilebilmesi için başvuruda aranan üst sınır 15 bin liradan 30 bin liraya çıkarıldı.
BİLGİ BELGE SAKLAYAN SATICILAR
11- Elinde olan informasyon ve belgeleri yargıcı heyetine sunmayıp, sonrasında tüketici mahkemesine sunan satıcılara karşı tüketiciler davayı kaybetseler bile yargılama giderleri ve vekalet ücretinden muaf olacaklar.
KONUT TESLİMİ 4 YILA ÇIKTI
12- Tüketici Kanunu’nda, bir anlamda tüketici aleyhine meydana getirilen tek Düzenleme ön ödemeli konut satış sözleşmelerinde oldu. Daha ilkin müteahhitlerin, konutu yapım süresi 36 ayı geçemezken yeni değişiklikle bu süre 48 aya, şu demek oluyor ki 3 yıldan 4 yıla çıkarılmış oldu.
